توزیع‌های کوچک لینوکسی برای کارهای بزرگ

صرف‌ نظر از قابلیت‌های بالایی که توزیع‌های مشهور لینوکسی دارند، گاهی اوقات نیازمندی‌های سخت‌افزاری باعث می‌شود نتوان به‌عنوان مثال آخرین نگارش اوبونتو یا فدورا را نصب و از سیستم استفاده کرد. توزیع‌های سبک لینوکسی از ابتدای وجود با هدف به کارگیری کمترین هزینه پردازشی و حجمی قصد داشتند سیستم‌هایی که احتمالا در انبار خانه‌ها یافت می‌شدند را هم به‌کار بگیرند.

باید اشاره کرد که توزیع‌های سبک لینوکسی از گذشته تا به‌حال در حال تغییر بودند. به‌عنوان مثال Damn Small Linux، آنقدر سبک است و قابلیت پایینی دارد که دیگر برای یک کاربر امروزی مصرف ندارد و از طرف دیگر Xubuntu، که یکی از توزیع‌های جانبی اوبونتو است، دیگر سبک گذشته را ندارد و Lubuntu جایگزین آن شده است.

بنابراین می‌توان به این نتیجه رسید که نبرد اصلی میان 3 توزیع سبک‌وزن زیر خواهد بود:

Zenwalk 7

Puppy Linux

Lubuntu

ابتدا به سراغ زنواک می‌رویم.

زنواک 7

زنواک بر مبنای توزیع اسکلور ساخته شده است. این توزیع قرار است سیستم‌عاملی مدرن، کاربردوست و کامل باشد و بتواند روی سیستم‌های قدیمی هم سریع اجرا شود.

زنواک از XFCE به‌عنوان محیط دسکتاپ استفاده می‌کند (هر چند دیگر محیط‌های دسکتاپ نیز برای آن اجرا می‌شود) هسته زنواک7 لینوکس 2.6.37 است و حجم نصاب آن 583 مگابایت است.

نصب

نصب این سیستم‌عامل بر مبنای دستور ncursed است، اما خوبی آن این است که یک گزینه Autoinstall نیز دارد که کار را ساده می‌کند. نصاب به 2 بخش کلی تقسیم می‌شود: بخش اول دیسک‌ها را پارتیشن‌بندی می‌کند و بسته‌ها را نصب می‌کند، بخش دوم حساب‌های کاربری را می‌سازد و سیستم نصب شده را پیکربندی می‌کند.

باید اشاره داشت که Bootloader زنواک Lilo است. گویا این تنها توزیعی است که کلا با Grub مخالف است. البته مشکلی نیست و سیستم کار می‌کند.

نگاه اول

زمان بوت: 32 ثانیه

استفاده از حافظه 99 مگابایت

به‌صورت پیشفرض زنواک چند نرم‌افزار را نصب می‌کند که کار راه بینداز باشد:

- LibreOffice3.3.1 که خیلی سبک وزن نیست.

- Icecat browser، که شاخه‌ای از فایرفاکس است.

- Icodove که شاخه‌ای از تاندربرد است و برای خواندن ایمیل‌ها به کار می‌رود.

ـ گیمپ، نرم‌افزار مشابه فتوشاپ

ـ پیجن، مسنجر

ـ بیت‌تورنت

ـ پخش‌کننده رسانه Totem

سیستم مدیریت بسته‌های زنواک Netpkg است که کار را انجام می‌دهد، اما نه بیشتر و نه کمتر. یکی از مشکلاتی که در این برنامه مدیر بسته ممکن است با آن مواجه شویم، وجود چند مخزن از توزیع قدیمی‌تر 4/6 در مخازن فعلی است که منجر به سردرگمی خواهد شد.

در مجموع می‌توان اشاره کرد که زنواک از نظر تسخیر منابع سیستمی کمی ولخرجی می‌کند. بیشتر ابزارهایی که به‌صورت پیشفرض نصب هستند، از نظر کاربرد خیلی قوی نیستند و بهتر است جایگزین آنها نصب شود.

Puppy Linux 5.2.8

پاپی لینوکس یک دیسک زنده است، اما نه همانند دیگر دیسک‌های زنده لینوکسی. برخلاف دیگر توزیع‌ها، پاپی روی ramdisk بوت می‌شود. همه نرم‌افزارهای آن روی RAM بارگذاری می‌شوند و بنابراین سرعت خیره‌کننده‌ای در اجرا دارند. پاپی همچنین می‌تواند دستگاه‌های زیادی را شناسایی کند و برای استفاده در مقاصد بازیابی سیستم نیز مفید است. حجم این توزیع تنها 129مگابایت است.

نصب

پاپی نصابی دارد که خودش را روی حافظه فلش یا یو‌اس‌بی، سی‌دی‌رام، فلاپی و حتی هارددیسک نصب می‌کند. این نصاب کاملا گرافیکی است و بخش کوچکی از آن نیاز به وارد کردن دستورات متنی دارد. تنظیمات آن محدود است و سیستم‌عامل چندکاربره نیست. شاید بهتر بود نصاب آن کمی ساده‌تر می‌شد.

نگاه اول

زمان بارگذاری: 37ثانیه

مصرف حافظه: 195مگابایت

برخی از نرم‌افزارهای از پیش نصب شده:

- abiword

- sylpheed email

- mtPaint

- بیت‌تورنت

- Mplayer

شاید نخستین چیزی که توجه را به‌خود جلب می‌کند این است که این توزیع هیچ مرورگر پیشفرضی ندارد، اولین بار که دکمه Browse را کلیک می‌کنید، می‌توانید انتخاب کنید که مرورگر مورد علاقه‌تان چیست و سپس آن را نصب می‌کنید.

این توزیع از نظر ظاهری به زیبایی دیگر توزیع‌ها نیست، هر چند این امر هزینه‌ای است که باید در قبال کار با سیستم‌های عامل سبک پرداخت. برای پیکربندی پاپی بهتر است از pupcontrol استفاده کنید که همه چیز را در سیستم‌عامل می‌تواند تنظیم کند. استفاده از حافظه اصلی سیستم بعد از بوت خیلی بالاست، البته دلیلش این است که کل سیستم‌عامل روی رم اجرا می‌شود. فقط باید توجه داشته باشید که تنها یک شناسه کاربری و آن هم root در پاپی وجود دارد، بنابراین هر اتفاقی برای سیستم‌عامل رخ داد، مسوولیت با خودتان است!

پاپی می‌تواند روی یک سیستم که حداقل 256مگابایت رم دارد اجرا شود و سرعت بسیار زیادی داشته باشد. وقتی با پاپی کار می‌کنید، ماوس بهتری بخرید، چرا که هیچ کس نمی‌تواند آنقدر سریع تایپ کند.

Lubuntu 11.10

لوبونتو که تنها یکی دو هفته از زمان عرضه‌اش می‌گذرد، جدیدترین توزیع سبک‌وزن فعلی است. این توزیع با لینوکس کرنل 3 عرضه شده است.

لوبونتو10/ 11 نخستین نگارش از سری لوبونتو است که به‌عنوان عضو خانواده محصولات اوبونتو محسوب شده است و فایل‌های آن از طریق کانونیکال میزبانی می‌شود. شاید در کنار این همه مزیت، یک نقطه ضعف بزرگ داشته باشد: 658 مگابایت حجم دیسک آن است.

نصب

نصب این توزیع بسیار به برادر بزرگ‌تر یعنی اوبونتو شباهت دارد. نصاب کاملا گرافیکی و واضح است. در هنگام نصب هم می‌توان نرم‌افزارهای کدبسته‌ را برای اجرای فایل‌های فلش، MP3 و کدک‌های ویدئویی نصب کرد. بنابراین همه چیز باید درست بعد از نصب کار کند.

نگاه اول

زمان بارگذاری: 25ثانیه

استفاده از حافظه: 66مگابایت

لوبونتو همچنین تعدادی نرم‌افزار پیشفرض دارد که شباهت زیادی به نرم‌افزارهای نصب شده در پاپی لینوکس دارد.

لوبونتو از ابزارهایی چون additional drivers یا disk utility اوبونتو بهره می‌برد. به‌این ترتیب لوبونتو سیستم‌عاملی کامل و کاربرپسند است. شاید یکی از دلایلی که این توزیع میان کاربران محبوب شده است، این باشد که شباهت زیادی به اوبونتو دارد و از این رو، کاربران اوبونتو را به سوی خود جلب می‌کند.

با توجه به منابع مصرفی سیستمی، به‌نظر می‌رسد لوبونتو برنده این سه توزیع باشد، چرا که درست بعد از نصب، تنها به 66 مگابایت حافظه رم احتیاج دارد.

نرم‌افزار فلش درست نصب نمی‌شود و باید دوباره و دستی نصب شود. هر چند این کار ساده انجام می‌شود، اما بهتر ‌بود به‌جای استفاده از کرومیوم به‌عنوان مرورگر پیشفرض از فایرفاکس استفاده می‌شد که فلش در آن بدون اشکال کار می کند.

سخن پایانی

پاپی بدون هیچ شکی سریع‌ترین توزیع لینوکسی فعلی است و همه قابلیت‌های یک سیستم‌عامل در آن موجود است و بعد از مدتی عادت کردن به آن، دیگر نمی‌توان به سادگی از کنارش گذشت. سرعت برای پاپی همه چیز است. لوبونتو بهترین ترکیب کیفیت و سرعت را در توزیع‌های لینوکسی ارائه می‌دهد. شاید برای کاربرانی که خیلی با گنوم‌شل و یونیتی ارتباط برقرار نکرده‌اند، رابط کاربری لوبونتو گزینه مناسبی باشد. با این وجود، زنواک با وجود پشتکاری که داشته است، هنوز به نرخ خوبی از سرعت نرسیده است. هر چند کاربران اسلکور قطعا از زنواک استفاده‌های بیشتری خواهند کرد.